W domach polskich nikt nie śpi. W wszystkich oknach błyszczy światło. Cisza; tylko co jakiś czas przeleci auto z świstem i hukiem.

Druga w nocy. Zastukały jakieś kroki. Idą… Trzech na przedzie. To szpica. W pewnym oddaleniu oddział mniejszy. Za nimi maszeruje główna siła. Ubrani po cywilnemu, co kto miał; karabin na ramieniu; są i maszynki.

W świetle latarni czerwieni się sztandar z orłem białym pośrodku.

To powstańcy. Idą śmiało, lecz cicho, jak duchy. Idą…

Na ostrzach swych bagnetów niosą wolność i przyszłość ludu polskiego na Śląsku.

Idą…


Powstaniec, R. 1, nr 20, s. 4 [dostęp: http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=43092]

 

 

powstancy

 

Żandarmeria polowa wojsk powstańczych, 1921 [Narodowe Archiwum Cyfrowe]

 

Rok 2019 Uchwałą Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej został ogłoszony
Rokiem Powstań Śląskich.

 

Głównym celem trzech powstańczych zrywów z lat 1919-1921 było przyłączenie Górnego Śląska do odradzającego się państwa polskiego. Pierwsze powstanie było spontanicznym zrywem ludności polskiej, odpowiedzią na masakrę górników z kopalni "Mysłowice". Nie zakończyło się ono sukcesem, ale zwróciło uwagę społeczności międzynarodowej na problem Śląska i przygotowało grunt pod kolejne powstania. Drugi zryw był odpowiedzią na akty terroru strony niemieckiej i jej dominację w strukturach administracyjnych. Głównym celem było wyparcie Policji Bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego i zastąpienie jej nowo utworzoną policją plebiscytową. Ostatnie powstanie było efektem niekorzystnego dla Polaków wyniku plebiscytu. Działania zbrojne Ślązaków doprowadziły do powiększenia obszaru przyznanego Polsce. Zarówno drugie, jak i trzecie powstanie zakończyły się sukcesem.

 

Nazwiska przywódców powstań Alfonsa ZgrzebniokaWojciecha Korfantego są często jedynymi kojarzonymi ze śląskimi zbrojnymi zrywami. Czasami wymienia się jeszcze Michała Grażyńskiego, Józefa Rymera czy Konstantego Wolnego, którzy znani są także z działalności społecznej i politycznej w odrodzonej Polsce.


Kategoria "Powstańcy Śląscy" w Wikipedii obejmuje biogramy 188 osób, Encyklopedia Powstań Śląskich – około 1500. A tylko w 1921 r. do walki stanęło 60 000 powstańców…

 

Zapomniani Bohaterowie Powstań Śląskich

 

 

Więcej o Powstaniach Śląskich:

 

"Gramy w Powstania" - gra edukacyjna przygotowana przez Muzeum Powstań Śląskich, dotycząca nie tylko powstań i plebiscytu, ale także zwyczajów i życia na Górnym Śląsku w tym okresie. Muzeum nieodpłatnie wypożycza grę innym instytucjom.

 

Platforma Eduś - Powstania Śląskie – materiały edukacyjne przygotowane przez Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej. Projekt został przygotowany z myślą o uczniach ostatnich klas szkół podstawowych, szkół gimnazjalnych i liceów.

 

Filmowa Encyklopedia Powstań Śląskich - seria krótkich filmów dokumentalnych o losach powstańców śląskich w trakcie walk w latach 1919-1921, przedstawiająca także dzieje ich rodzin w okresie międzywojennym, czasach II wojny światowej i okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Historie powstańców opowiadają ich żyjący potomkowie. Filmy zawierają inscenizacje rekonstruujące przedstawiane wydarzenia.

 

Powstania Śląskie i plebiscyt – wyszukiwarka w kolekcji Muzeum Śląskiego, obejmującej m. in. plakaty, ulotki, karty i znaczki pocztowe oraz dokumenty powstańcze.

 

Zasoby archiwalne Powstań Śląskich (1919-1921) - kolekcja dokumentów przechowywanych w "Józef Piłsudski Institute of America". Zbiór obejmuje m.in. materiały personalne dotyczące powstańców, raporty, rozkazy i depesze dowództwa.

 

Powstania Śląskie w literaturze pięknej – wykaz publikacji

 

Zestawienie bibliograficzne – wykaz publikacji dostępnych w zbiorach Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Katowicach, dotyczących powstań śląskich ("Dialogi Biblioteczne", nr 1(17)/2016, s. 27-29)